Adana

Bu madde Adana il sınırları içindeki tüm bölgeyi kapsamaktadır. Başlığın diğer anlamları için Adana (anlam ayrım) sayfasına gidiniz.

Adana ili, Akdeniz Bölgesi'nde, 35-38 kuzey enlemleri ile 34-46 doğu boylamları arasında ve yer alan bir ildir. İl merkezi Akdeniz'e yaklaşık 50 km uzaklıktadır. Seyhan,Yüreğir,Karaisalı,Sarıçam Çukurova,Sofulu ve İncirlik ilçeleri ilin merkezini oluşturur.

Kuzeyinde Kayseri, doğusunda Osmaniye, Kahramanmaraş ve Gaziantep, batısında Niğde ve Mersin, güneydoğusunda Hatay illeri yeralmaktadır. Güneyi 160 kilometreyi bulan Akdeniz kıyılarıyla sınırlanan ilin yüzölçümü, 14.256 km²'dir. Şehir merkezinin denizden yüksekliği 23 metredir. İlin 17 ilçesi, 46 belediyesi, 550 köyü bulunmaktadır.

Adana'nın toprakları, içinden geçen Seyhan Nehri ve Ceyhan Nehri sayesinde çok verimlidir. NATO'nun İncirlik Hava Üssü Adana il merkezinin yaklaşık 12 km doğusunda Yuregir ilcesindedir.

Ana madde: Adana tarihi
Adana'da ilk yerleşimler Tepebağ Höyüğü ve Misis antik kent bölgesinde Neolitik döneme dayanır.M.Ö.3000 yıllarında antik Mısır ve Hitit İmparatorluğunun çekişmelerine sahne olan bölgede geç Hitit döneminin başkenti günümüzde Karatepe -Aslantaş olarak adlandırılan bölgede bulunmuştur ve halen açıkhava müzesi olarak korunmaktadır. Tarihi boyunca bu bölgede birçok önemli imparator ve devlet adamı bir dönem yaşamıştır.Büyük İskender(Alexander) imparatorluğunun temellerini Adana'nın güneyindeki ünlü İsos ovasında Pers imparatoru Darius'u mağlup ettiği savaşta atmış ve bir süre İsos'da yaşamıştır. Fenikeliler,Lidyalılar gibi denizci devletler bu bölgede hüküm sürmüş,ardından Roma İmparatorluğu bölgeyi ele geçirmiştir.Ünlü Mısır kraliçesi Kleopatra ve Antonius bu bölgede yaşamışlar ve günümüzde de korunan Tarsus taki Kleopatra kapısı o dönemde inşa edilmiştir.Ardından Augustus Octavius,Hadrianus,Justinianus,Konstantin gibi Roma imparatorları bölgeyi yönetmiştir.Yılankale,Toprakkale,Anavarza,Kızlar kalesi,Kozan(sis) kalesi,Taşköprü,Misis köprüsü,Yumurtalık(Ayas) kalesi,Kastabala bu dönemden kalan eserlerdir. Ardından bölge Bizans egemenliğine girmiş ve 12.yy.a kadar bu durum sürmüştür.Mısır kökenli Memlük(Kölemen)İmparatorluğu 15.yy. a kadar bölgede egemen olmuştur.Bu dönemde Moğol İmparatoru Cengiz Han'ın ordularından kaçarak Orta Asya'dan gelen boylardan birisi olan Üçokların Yüreğir boyu bu bölgeye yerleşmiş ,Memlüklerin altbeyliği olarak hüküm sürmüş olan Ramazanoğlu Beyliği'ni kurmuştur..Ramazanoğlu beyliği 1517'de Yavuz Sultan Selim'e tabi olarak fiilen sona erdiğinde artık bu topraklarda Osmanlının Kilikya eyaletine dönüşmüştür.Anadolu'da Osmanlılar'ın fethettiği son beylik olan Ramazanoğullarının torunları bu ildeki etnik yapının temelini oluşturur. Kurtuluş savaşı yıllarında Ermeni ve Fransız işgaline karşı halkı Anadolu'da Milli Müdafaa direnişini ilk başlatan il olan Adana'nın Cumhuriyetin kuruluş mücadelesinde diğer kentlere ilham verdiğini söyleyebiliriz. 2.Dünya savaşı'nı bitirmek için 1944 yılında Adana'daki küçük bir konakta Winston Churcill,Roosevelt ve Stalin arasında tarihi Adana Görüşmeleri yapılmış ve bu toplantının neticesinde Rusya Müttefikler safında yer almış ,bir anlamda tarihin akışı değişmiştir.Günümüzde bu konak halen ayaktadır. Cumhuriyet döneminde tarımsal kalkınma hamlesinin merkezi konumundaki Adana pamuk ve narenciye sayesinde bir anda ülkenin 3. büyük ekonomik cazibe merkezine dönüşmüştür.İlerleyen yıllarda bu kentten Sabancılar,Çukurova Grubu gibi Türk ekonomisine yön veren dev holdingler çıkmış ve şehir ekonomisi kabuk değiştirerek Tekstil,Otomotiv,kâğıt,demirçelik,boya,çimento,bira ve alkollü içecekler,sigara,şekerleme,çikolata,elektronik ,petrokimyagibi çok farklı alanlarda büyük çaplı fabrikalar ardarda faaliyete geçmiştir. adanananın toplam nufusu 2008 [2,650.bin dir]

Nüfus [değiştir]Adana; son TÜİK (2007) nüfus sayımına göre şehir nüfusu 1.222.257, il genel nüfusu ise 2.006.650 nüfusu ile Türkiye'nin en büyük 5.şehirlerindendir.
Nüfus yoğunluğu, Türkiye ortalamasının iki katına yakındır (140,76 kişi/km²).
Nüfusun yaklaşık %66'sı kentsel; %34'ü de kırsal kesimde yaşamaktadır.
Adana ili, nüfus artış hızı bakımından Türkiye'de 4. sırada yer alır (yılda yaklaşık %0.36).
Çalışan nüfusun genel nüfusa oranı %40'ın üstündedir. Bunun yaklaşık %65'i tarım, %15'i işleme endüstrisi kollarında çalışır.

İlçeleri [değiştir]Seyhan (merkez ilçe) (760.000)
Yüreğir (merkez ilçe) (411.000)
Çukurova (merkez ilçe) (270.000)
Sarıçam (merkez ilçe) (140.000)
Karaisalı (merkez ilçe) (6.000)
Pozantı
Ceyhan
Kozan
Aladağ
Feke
Yumurtalık
İmamoğlu
Karataş
Tufanbeyli
Saimbeyli

İklim [değiştir]Adana ilinde bugüne kadar görülen en yüksek sıcaklık 50°C, en düşük sıcaklık ise -7°C dolaylarındadır. İlde en çok yağış ise kış aylarında görülür. Özellikle yazın ortalama nisbi nemin %60 'ın üzerine çıktığı da görülebilir.

Aladağ, Feke, Pozantı, Saimbeyli, Tufanbeyli ilçeleri dağlık ve yüksek yayla karakterindeki geçit bölgeleri olup ova kesiminden farklı iklim değerlerine sahiptir. Bu bakımdan il genelinde tarımsal faaliyetler uzun zaman periyodunda tamamlanmaktadır.

İlde iklim dağlık ve ovalık alanlarda farklılık göstermekle birlikte tipik akdeniz iklimi karakterindedir.Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçer. Yükseklerde yağışlar genellikle kar şeklinde düşmektedir.


Ekonomi [değiştir]Ülkemizin en büyük sulak ovası olan Çukurova sayesinde Türkiye'nin tarım merkezi bu bölgedir.Ceyhan ve Seyhan ırmakları bu ovayı sulamaktadır.Bu nehirlerin üzerinde Seyhan,Çatalan,Aslantaş,Kralkızı gibi büyük hidroelektrik santralleri inşa edilmiştir ve ülkemizin elektrik üretiminin büyük bir kısmı buradan karşılanır.İlde narenciye(portakal,mandalina,limon,turunç),buğday,arpa,şekerkamışı,pancar,mısır,pamuk,
karpuz,kavun,nohut,fasulye,domates,patlıcan,kabak,karnıbahar,börülce,bamya,lahana,salatalık gibi yaş sebze,armut,muz,çilek,incir,üzüm,kiraz,vişne,yenidünya,ceviz,badem,kivi gibi yaş meyve üretimi yapılmaktadır.Karataş ve Yumurtalık liman ilçelerinde balıkçılık yaygındır.Lagos,Çipura,Levrek,Mersin,Palamut,Kefal,Barbun,Kalamar gibi balıklar avlanır.Ayrıca Akyatan,Akyayan ve Yumurtalık dalyanlarında kültür balıkçılığı yapılır.Yine Seyhan ve Ceyhan nehir ve baraj göllerinde Sazan,Gelebicin ve Alabalık gibi tatlısu balıkları üretilmektedir.Ankara ve Konya ile Güneydoğu illerinin taze balık ihtiyacının büyük kısmı buradan karşılanmaktadır. Türkiye'nin en büyük Organize Sanayi Bölgesi olan Hacı Sabancı Organize Sanayi bölgesinde Ortadoğu ve Avrupa'ya yönelik makina,otomotiv,iş makinaları,endüstriyel tezgahlar,jüt,kumaş,tekstil,mukavva,kâğıt,bira ve alkol,sigara,elektronik gibi bir çok alanda üretim yapan dev tesisler vardır.İhracatını Mersin limanı,Ceyhan ve Yumurtalık limanlarıyla,İskenderun limanı üzerinden sağlamaktadır.Ayrıca Trans- Europa Motorways(T.E.M.) Adana kent merkezinden geçer ve Asya ile Avrupa'nın kara bağlantısını sağlayan bu otoyol Adana'nın ticaret yükünü taşır.Aynı zamanda Adana çevresiyle demiryolları aracılığı ile de bağlıdır.İl merkezinde bir tren garı, şehir yakınlarında ise bir sivil havalimanı (Şakirpaşa Havaalanı)ayrıca İncirlik ilçesinde bir askeri havaalanı mevcuttur. Ceyhan ilçesinde 2, Yumurtalık ilçesinde de 1 tane olmak üzere 3 adet küçük boyutlarda liman bulunmaktadır. Hızla hayata geçirilen GAP projesi, zengin ulaşım ağı ve Bakü Tiflis Ceyhan Petrol Boru Hattı ile ekonomisi çok gelişen illerdendir.


Tarım [değiştir]Adana'nın yüzölçümü 1.403.000 hektar olup bu arazinin;

539.000 hektarı işlenen tarım arazisi
48.970 hektarı çayır ve mera
547.730 hektarı orman-çalılık ve fundalık
235.300 hektarı dağlık-taşlık
19.000 hektar alan ise su yüzeyleridir.
Sulanan tarım arazisi ise 217.562 hektardır.
Büyükbaş hayvan sayısı 142.560 adet, küçükbaş hayvan sayısı 454.398 adet, süt üretimi 134.456 tondur. Muğla , Mersin ve Ordu illerinden sonra bal üretimi bakımından 4. sırada yer almaktadır.


Adana Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü, 1931 yılından beri hizmet vermektedir.


Sanayi [değiştir]İl genelinde faaliyet gösteren ve Adana Sanayi Odası'na kayıtlı, 10 ve daha üstünde işçi çalıştıran işyeri sayısı 332'dir. Bu rakam düşük olarak görülebilir. Ancak faaliyet gösteren sanayi işletmelerinin birçoğu büyük ölçekli olup çok sayıda işçi istihdam edilmektedir. Bu gün ülke genelinde faaliyet gösteren 500 büyük sanayi kuruluşunun 18 adedi Adana'da bulunmaktadır.Otomobil,otobüs,minibüs,elektrik,elektronik,kâğıt,çuval,plastik,
petrokimya,bira,alkol,tekstil,çimento,konfeksiyon,demirçelik,boya gibi alanlarda Avrupa çapında üretim yapan fabrikalar vardır.





Turizm [değiştir]Ana madde: Adana turizmi
Kentin belki de en az gelişen ekonomik kolu turizmdir.Oysa şehrin Akdeniz'e uzaklığı 30 km.dir.Karataş ve Yumurtalık gibi iki sahil ilçesi mevcuttur.Bu ilçelerde genelde içturizme hizmet veren yazlık siteler ve oteller vardır.Türkiye'nin kesintisiz en uzun kumsalı bu bölgededir(Tuzla-Tarsus arasındaki bu kumsal 35 km. uzunluğundadır.).Ayrıca Toros dağlarındaki Çiftehan,Tekir,Akçatekir ve Pozantı yaylaları hem yayla evleriyle hem de kaplıcaları ile ünlüdür.Bu bölgelere ulaşım otoyollarla sağlanır.Büyük İskender ve Darius arasındaki tarihi savaşın yapıldığı ünlü İsos ovası ve İsos antik kenti,Ayas(Yumurtalık)kalesi,Yılankale,Kızlar Kalesi,Anavarza antik kenti ve 30 km.lik su kemerleri,Toprakkale,Sis(Kozan) Kalesi,Tepebağ Höyüğü,Misis antik şehri ve Misis Mozaik müzesi,Hitit Devletinin başkenti olan Karatepe-Aslantaş,Kastabala,Dünyanın ayakta kalan en eski köprüleri olan Taşköprü ve Misis Köprüsü,Ermenilerin işgal ettiği dönemden kalan ve hala korunan işkence odaları,tarihi Adana görüşmelerinin yapıldığı(Churchill,Roosevelt,Stalin) konak,Adana Etnoğrafya müzesi,Adana Müzesi,Bebekli Kilise(St. Pierre),Türkiyenin en büyük camisi olan (36.500 kişi) Sabancı Merkez Camii ,Eshabı Kehf,Kleopatra Kapısı görülmeye değer yerlerdir.
Düzenli İç ve Dış hat uçuşları yapılan Adana Uluslararası havalimanı şehir merkezindedir ve ülkenin 5. büyük havalimanıdır.Şehirde Batıya sefer yapan otobüsler için Seyhan şehirlerarası Otobüs terminali,Türkiyenin doğusundan gelen otobüslere hizmet veren Yüreğir şehirlerarası otobüs terminali vardır.Şehrin İstanbul,Ankara,Mersin,Hatay,G.antep ve Ş.urfa ile otoyol bağlantısı vardır.Zaten Çukurova ,Marmara bölgesiyle birlikte en geniş otoyol ağına sahip bölgedir.Ayrıca tüm Türkiye ile bağlantılı demiryolu ağı Adana'dan geçer.Adana'dan İstanbul,İzmir ve Ankara yönüne Mavi Tren seferleri yapılmaktadır.


Adana Yemekleri [değiştir]Adana kebabı,ciğer kebabı,şalgam,sıkma,gözleme,ayran,paça,işkembe,mumbar,şırdan,içli köfte,mercimek çorbası lahmacun,humus,analıkızlı,yüzük çorbası,dulavrat çorbası,ekmek kadayıfı,taş kadayıf,bici bici, tulumba tatlısı kentin Türk ve Dünya mutfağına kattığı tatlardan en bilinenleridir.
==


Adana ve çevresindeki önemli bazı yapılar [değiştir]Arkeoloji Müzesi
Adana Bedesteni
Hasan Ağa Camisi
Magarsus Kilisesi
Taşköprü
Ulu Camii (Adana)
Eski Camii
Yağ Camii
Hoşkadem Camii (Kozan)
Sabancı Merkez Camii
Kilikya Manastırı
Yılankale
Anavarza Kalesi
Dumlu Kalesi
Yarıkkaya Kalesi
Karasis Kalesi
Tepecikören Kalesi
Kurtkulağı Kervansarayı
Haydar Ağa Camisi
Sirkeli Höyüğü
Misis Köprüsü
Sis (Kozan) Kalesi
Misis Mozaik Müzesi
Etnoğrafya Müzesi
Çifte minareli Camii
Bebekli Kilise(st. pierre)
Çobandede
Kızlar Kalesi
Kastabala

Kardeş Kentler [değiştir] Çimkent, Kazakistan
Cidde, Suudi Arabistan
Córdoba,[2] İspanya
Beersheba,[3] İsrail
Saint Petersburg, Rusya
Ulan Batur, Moğolistan

Spor [değiştir]Adana ilinin profesyonel futbol liglerinde oynayan 3 takımı vardır. Daha önce Süper Lig'de mücadele etmiş olan takımlardan Adanaspor Bank Asya 1. Lig'de, Adana Demirspor 2.Lig'de mücadele etmektedir. Ceyhan ilçesinin takımı Ceyhanspor da 3.Lig'de yer almaktadır.
Ceyhan Belediyespor ve Botaşspor'da Adana'yı TBBL'de temsil etmektedir.

Kaynaklar [değiştir]^ a b c (TÜİK)
^ Córdoba, İspanya.
^ Beerscheba, İsrail.

Dış bağlantılar [değiştir]

Adana Valiliği